GÓI MÌ TÔM
Hồng Hạnh
Thưa chú,
Sáng nay con đi thực tập điều nghiên đất trồng rừng ở xã Ia Bang. Khi vừa đến nơi thì trời đổ mưa. Cơn mưa cuối mùa bất chợt đến khiến nhóm tụi con không thể vào rừng thực tập bài quy hoạch và phân loại như đã dự định.
Cơn mưa kéo dài làm cho đường rừng trở nên trơn trợt. Chú cũng biết đó, đất Bazan Tây Nguyên mà gặp mưa là thành sình lầy, nhày nhụa không thể chịu nổi. Vì thế cả nhóm quyết định "chém vè", không vào rừng nữa, mà kiếm một quán cà phê nào đó ngồi ngắm mưa, chờ lúc tạnh hẳn rồi về. Bài học này còn kéo dài hơn một tuần, cũng chẳng phải vội làm gì.
Mấy đứa con kéo nhau vô một quán cà phê nông thôn, cái quán nhỏ ven đường lợp lá, có vỏn vẹn hai bộ bàn ghế nhựa cũ kỹ, ghế chỉ muốn sụm xuống khi bị ngồi lên. Mấy đứa bạn con tuy than phiền nhưng cũng đành chịu vậy vì không thể kiếm đâu ra một chỗ ngồi lý tưởng hơn chỗ này và nhất là trong lúc này.
Quán ọp ẹp, bán thêm một ít thuốc lá, kẹo bánh và mấy thứ cần dùng cho những người sống quanh đây. Các kệ hầu như trống trơn, chắc vì chẳng mấy ai ghé quán trong những ngày này. Thật vậy, vào mùa thu hoạch cà phê như hiện nay, có thêm ít tiền trong túi, nông dân hoặc công nhân thường rủ nhau đi mua sắm ở các tiệm lớn hơn, có đủ hàng hơn, hoặc đi "kéo ghế" ở một quán đàng hoàng, có ghế bàn sắp xếp lớp lang. Đây là một tiếng địa phương, chỉ hành động vào quán, "kéo ghế" ngồi chễm chệ, dõng dạc gọi một món ăn hay thức uống rồi tận hưởng, cho bõ những ngày phải nhịn thèm hoặc chỉ có thể ngồi chồm hổm trước gánh bún bán dạo. Được "kéo ghế" là oai và sang lắm. Hạnh phúc của nhà nông chỉ đơn giản thế thôi.
Bọn con ngồi ngắm mưa rơi. Mấy thằng con trai luôn mồm hút thuốc. Con muốn uống một ly sữa mà không có, đành chấp nhận ly cà phê gói, loại "3 trong 1", pha với nước vừa đun chưa kịp sôi. Con nhâm nhi mà ngắm trời, còn đám con trai lại lén ngắm con. Tuy nói chuyện “mày tao” vui vẻ nhưng lâu lâu lại có một ánh mắt làm con chột dạ, lúng túng!
Con đang nghĩ vẩn vơ, thì thấp thoáng trong mưa một hình hài xiêu vẹo đi đến, càng đến gần càng hiện rõ vẻ thảm thương, chân bó trong mấy bẹ chuối với lớp bao bố, các ngón tay đã quắp lại, gương mặt đã bị kéo lệch. Ồ, một người cùi! Đây là lần đầu con trực tiếp trông thấy người phong cùi. Từ trước tới nay con chỉ nghe chú kể, chỉ thấy hình ảnh trên báo hay loáng thoáng trên TV. Cái im lặng bỗng ập xuống quán! Chúng con đứa thì đang huyên thuyên bỗng nín bặt, đứa thì sợ co rúm người lại. Người Thượng bị phong kia có thoáng chút ái ngại, lưỡng lự trong ánh mắt, nhưng rồi vẫn tiến thẳng vào trong quán. Bọn con ngần ngại nhìn nhau. Người này không nói gì, chỉ nhìn ngắm "quầy hàng" một lúc rồi cất tiếng gọi chủ quán. Chị chủ quán hỏi vọng ra khi chưa biết khách mới là ai:
- Ê, dân plơi géch? ( Anh mua gì?)
- Kau plơi mi . ( Tui mua mì.)
Chị chủ quán ờ một tiếng rồi đi ra . Thoạt trông thấy người phong này chị la toáng lên:
- Thôi đi đi, tao hết mì rồi, mà mì mắc lắm, mày không có tiền mua đâu!
Người phong đưa ra tờ bạc một ngàn, đã sũng nước mưa:
- Kau, kau mô ha\… ( Tui, tui có một\…)
- Không tao tao gì cả, chừng đó không đủ đâu, đi ra đi, đi nhanh lên !
Nhìn ánh mắt của người nọ con thấy tội nghiệp quá. Mì thì trên kệ còn hơn 10 gói, sao lại nói hết? Ánh mắt của anh ta cũng dừng lại trên những gói mì in con tôm to tướng, xanh đỏ đủ màu, và dừng lại rất lâu. Con thấy ánh mắt đó rất lạ, hình như chứa đựng một ao ước khó tỏ bày và sự nhẫn nhục tột cùng.
Bị xua đuổi, người kia thất thểu, nặng nhọc cất bước ra khỏi quán, trở lại với cơn mưa tầm tã.
Nhìn dáng đi khập khễnh của anh ta, con bất nhẫn hỏi chị chủ quán:
- Chị ơi, mì còn kia sao chị không bán cho ổng?
- Bán làm sao được! Lấy tiền của nó có mà lây cùi! Đã vậy, vốn mình ít mà tiền ấy thối lại cho ai họ cũng không chịu nhận. Lại còn làm mình mất khách dần. Cho không thì của đâu mà\… cho "mấy thằng đó"...
Nhìn ra, thấy anh ta còn lẩn quẩn đâu đó bên kia đường trong cơn mưa sũng, khập khễnh, khập khễnh từng bước, cái bẹ chuối cột bó cho chân khỏi đau (có lẽ chân này cũng lở lói nhiều), như muốn rơi dần ra, con lại hỏi :
- Chị ơi, thế mấy người này ở chỗ nào vậy chị?
- Nghe đâu trong Plei Phung plei pheng gì đó, ai mà biết! Cũng cả chục cây số như chơi! Chắc chẳng chỗ nào bán cho mới mò lại đây !
- Mà họ đi bộ ra đây sao?
- Ờ thì ai mà cho đi xe ! Mà xe cộ nào giữa rừng cơ chứ !
Bọn con lặng thinh. Rồi một thằng bạn con nói:
- Coi bà H. kìa! Chà, "xúc động\… đậy" dữ ha !
Đứa khác liền la nó :
- Mày giỡn vừa thôi nghe!
Cả bọn con lại lặng im, mỗi đứa đuổi theo một suy nghĩ. Con chẳng biết bọn kia nghĩ gì, riêng con chạnh nghĩ đến gói mì nhỏ bé - niềm ước mơ lớn lao của người bệnh phong kia.
Thực lòng mà nói, tuy mì là món ăn chính của đám sinh viên tụi con, nhưng ăn ba bữa liên tiếp thì "chết còn sướng hơn", dù đó là mì hảo hạng, mì cao cấp đi nữa. Nhớ những lúc mưa gió, khó đi chợ, mẹ con nấu mì cho tụi con ăn sáng đi học, thằng út rên rỉ:
- Bộ nhà "mạt" tới nơi hay sao mà mẹ cho tụi con ăn cái thứ này ba ngày liền?
- Mày đừng làm cái bộ mặt con nhà giàu ! Thôi ăn đi con, cho có chút lót bụng mà đi học.
Mì gói là hạnh phúc, cũng là nỗi khổ của tụi con, nhất là qua gói thứ ba, thứ tư mà ăn theo đúng hướng dẫn ghi trên bao bì, nghĩa là đổ nước sôi vào chờ ba phút rồi dùng, chứ chẳng có rau, thịt, tôm, trứng phụ thêm gì cả !
Vậy mà người bệnh kia đã ra sức lê lết hơn 10 km chỉ để mua một gói mì ! Mà lại không được ! Nỗi thất vọng đang đè nặng trên mỗi bước chân thiểu não của anh ta! Con nói với mấy đứa bạn:
- Ê, tụi bay có tiền không? Tao mượn mấy ngàn.
- Chi vậy ?
- Mua mấy gói mì.
Bạn bè hiểu ý nhau. Con cầm năm ngàn mua năm gói mì MiLiKet, gói thật kỹ trong hai lớp túi nilon, rủ một thằng bạn theo con ra mưa\…
Cũng không xa lắm, dưới mưa, anh chàng đang thất thểu bước ra khỏi một quán khác vì cũng bị xua đuổi như thế. Tụi con bước lại gần. Con ái ngại nhìn những vết thương nhão ra dưới nước mưa. (Con gái mà chú, nhiều khi cũng phải lo chứ !) Thằng bạn con cũng sợ, lưỡng lự bước theo sau, cố tránh vết chân "ông nội" kia\…
Con nhớ chú và nhiều người khác có nói rằng bệnh này không dễ lây đâu, lại đã có thuốc trị rồi, thế nhưng mấy người này có được chữa trị không? Hay họ trốn bịnh viện? Hay thế nào ? Cách đây đã lâu con thấy nhiều bảng đề khẩu hiệu « Kiên quyết đến năm 2000 là hết bệnh phong » mà ! Sao đến nay họ vẫn chưa lành ? Hay họ không chịu uống thuốc? Hay thế nào ? Thôi kệ, bây giờ chỉ biết cho người này một túm năm gói mì. Nhưng rồi cả hai đứa, chẳng đứa nào dám cầm đưa cả. Thấy thương thật nhưng cũng rụt rè thế nào ấy . Hèn chi có nhiều người e dè đến vậy ! Thập thò mãi thì ướt đẫm mưa, con đánh liều vậy, nói tiếng Jarai kiểu "giả cầy":
- Ê, dân ! (Này, anh !)
- Géch (Gì ?)
- Kau pha dân ma\…gói mì nè, bâng hem há ! (Tui cho anh năm gói mì nè, ăn ngon nhé...)
Người bệnh phong nhìn tụi con, ánh mắt kinh ngạc tột cùng, làm như vừa thấy ai không học hành, thi cử mà vẫn được cấp bằng tốt nghiệp vậy đó.
Chỉ năm gói mì thôi, mà ánh mắt như thấy cả triệu bạc, nó sáng lên lạ kỳ\… Con bỏ vội túm mì vào tay anh ta, rồi nói :
- Nao ah, nao sang hem, bâng hem ò! (Về nhà vui vẻ nghen, ăn ngon nghen!)
Xong bọn con quay bước về quán, ánh mắt anh chàng nhìn theo, con cũng không nhìn lại lâu nữa, vì bấy nhiêu cũng đủ làm tâm tư con bồi hồi lắm rồi.
Đường về lại quán có vẻ gần hơn lúc ra. Mấy đứa bạn ngồi chờ kết quả một việc làm mà cả đời chúng chưa nghĩ tới. Chị chủ quán cũng ngồi đó, nói phân bua:
- Mấy cô chú nghĩ coi, tụi nó còn chưa lo cho nhau mắc gì mình lo cho tụi nó! Mà mua được một lần rồi cả làng tụi nó sẽ kéo lại đây mua, người kinh sẽ dạt qua quán khác, mình còn buôn bán gì được nữa!
Ngồi mãi đến gần trưa trời mới dứt mưa. Tụi con ra về. Cũng chỉ có mì gói cho bữa ăn chính, nhưng con thấy ngon miệng và vui vui. Vui vì nhiều lý do, mà niềm hãnh diện được thằng bạn khen thạo ngoại ngữ "giả cầy" nửa Jarai nửa kinh là một.
Hồng Hạnh
(Con Ba Nghĩa, Gia đình Minh Đức)